Η Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Ανατολική Μεσόγειος και η ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής συγκροτούν, στις παρούσες γεωπολιτικές συνθήκες, ένα ενιαίο αλλά εξαιρετικά ευμετάβλητο σύστημα...
Πρόκειται για ένα γεωπολιτικό περιβάλλον μεταβλητής γεωμετρίας, στο οποίο κυριαρχούν η στρατηγική ρευστότητα, η θεσμική αστάθεια, καθώς και οι έντονες και συχνά ασταθείς ανταγωνιστικές ισορροπίες. Η περιοχή αυτή φέρει έντονα τα ιστορικά της βάρη, την πολιτισμική της κληρονομιά και τη βαρύνουσα μνήμη προηγούμενων συγκρούσεων και μετασχηματισμών.
Ωστόσο, σε ένα παγκόσμιο σύστημα που επαναπροσδιορίζεται διαρκώς, κινδυνεύει να καταστεί ένα νέο γεωστρατηγικό «μαλακό υπογάστριο» της Ευρασίας. Ως τέτοιο, μετατρέπεται δυνητικά σε χώρο συγκρούσεων μεταξύ μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων, καθώς και σε ζώνη επικαλυπτόμενων κρίσεων, γεωπολιτικών ανταγωνισμών και ισχύος χωρίς σαφή θεσμική διευθέτηση.
Η μεταβολή των παραδοσιακών γεωπολιτικών παραμέτρων και η διαμόρφωση μιας νέας διεθνοπολιτικής πραγματικότητας συντελείται σε μεγάλο βαθμό υπό την επίδραση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, ιδίως κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ. Η Ουάσινγκτον φαίνεται να απομακρύνεται από τις παλαιότερες στρατηγικές αρχές της Δύσης, ιδίως από την αρχή της ισοτιμίας μεταξύ των συμμάχων. Αντί αυτής, προκρίνει ένα μοντέλο διαχείρισης των διακρατικών σχέσεων βασισμένο σε λογιστική αποτίμηση κόστους–οφέλους, θέτοντας τις σχέσεις ακόμα και με μακροχρόνιους συμμάχους σε ένα ψυχρό, συμφεροντολογικό πλαίσιο. Η προσέγγιση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τον αναπροσδιορισμό των ισορροπιών εντός του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρύτερου δυτικού κόσμου.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα συνεχίζει να επενδύει στην εικόνα του αξιόπιστου και προβλέψιμου συμμάχου, ωστόσο η γεωπολιτική της απόδοση δεν είναι πάντοτε ανάλογη των επενδύσεών της. Παρά την προσπάθειά της να διατηρήσει έναν ενεργό ρόλο στις δυτικές δομές ασφαλείας και διπλωματίας, οι εξελίξεις υποδεικνύουν ότι οι διεθνείς ισορροπίες διαμορφώνονται συχνά χωρίς την άμεση συνεκτίμηση των ελληνικών θέσεων ή ενστάσεων.
Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της τάσης αποτελεί η ένταξη της Τουρκίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας και, ειδικότερα, στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα SAFΕ (Security Action for Europe), το οποίο εντάσσεται στις διαδικασίες της PESCO (Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία της ΕΕ στον τομέα της Άμυνας).
Η απόφαση αυτή ελήφθη παρά το γεγονός ότι η Άγκυρα εξακολουθεί να διατηρεί το απειλητικό casus belli κατά της Ελλάδας και αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος–μέλος της ΕΕ. Η Ελλάδα προέβαλε ισχυρές αντιρρήσεις ως προς την τουρκική συμμετοχή, με πιο ηχηρή τη δήλωση του Έλληνα Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ο οποίος χαρακτήρισε το πρόγραμμα SAFΕ ως μια «κερκόπορτα για την άλωση της Ευρώπης από την Τουρκία». Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις, η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας σε θέματα άμυνας και ασφάλειας φαίνεται να προχωρά απρόσκοπτα, ενισχύοντας το στρατηγικό της αποτύπωμα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι ελληνικές στρατηγικές σχέσεις με την Αίγυπτο, αν και αναβαθμισμένες τα τελευταία χρόνια, δοκιμάζονται επίσης. Ένα πρόσφατο επεισόδιο αφορά τις διμερείς διαφωνίες ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά. Το ζήτημα αυτό θίγει βαθύτερα θέματα που άπτονται της πολιτισμικής και πνευματικής παρουσίας της Ελλάδας στην Ανατολή. Παρά τις προκλήσεις, η Αθήνα καλείται να διαφυλάξει τα ιστορικά και πολιτισμικά της ερείσματα, τα οποία συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα του άυλου εθνικού της κεφαλαίου και δεν επιδέχονται αμφισβήτηση ως προς την πολιτισμική τους σημασία.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η υπόθεση των ελληνογαλλικών αμυντικών συμφωνιών, ειδικά στον τομέα των εξοπλισμών. Η πρόσφατη ανακοίνωση για την απόκτηση και τέταρτης φρεγάτας τύπου Belh@rra από τη Γαλλία έρχεται να ενισχύσει τη στρατηγική σχέση Αθήνας–Παρισιού. Παράλληλα, αναδεικνύει την εμπιστοσύνη της ελληνικής πλευράς στο γαλλικό αμυντικό δόγμα και τη διαρκή προσήλωσή της στην υλοποίηση της διμερούς αμυντικής συμφωνίας. Ωστόσο, η καθυστέρηση στην παράδοση των πυραύλων αέρος–αέρος τύπου Meteor, που προορίζονται για τα ελληνικά μαχητικά Rafale, προκαλεί εύλογο προβληματισμό. Η καθυστέρηση αυτή γίνεται ακόμη πιο σημαντική υπό το φως πληροφοριών περί πρόθεσης των γαλλικών αρχών να συναινέσουν στην εξαγωγή των ίδιων πυραύλων προς την Τουρκία μέσω της κοινοπραξίας MBDA-Eurofighter, στην οποία συμμετέχουν η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία. Η ενδεχόμενη ενίσχυση της τουρκικής αεροπορικής ισχύος με πυραύλους Meteor θα επηρέαζε αρνητικά την υφιστάμενη ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο, περιορίζοντας το επιχειρησιακό πλεονέκτημα που θεωρείται ότι έχει κατοχυρώσει η Ελλάδα μέσω της απόκτησης των Rafale. Οι αρχικές γαλλικές διαβεβαιώσεις περί αποκλειστικότητας στην χρήση των συγκεκριμένων όπλων αποδεικνύονται, υπό αυτές τις συνθήκες, ανεπαρκείς ως εγγυήσεις διατήρησης του στρατηγικού πλεονεκτήματος.
Στο λιβυκό μέτωπο, η ελληνική εξωτερική πολιτική είχε εστιάσει στην υποστήριξη της κυβέρνησης της Βεγγάζης, υπό την ηγεσία του στρατάρχη Χαφτάρ, επενδύοντας στρατιωτικά, διπλωματικά και οικονομικά στην προοπτική ενός σταθερού πόλου επιρροής. Ωστόσο, η επένδυση αυτή δεν συνοδεύτηκε από σαφείς ρήτρες ανταποδοτικότητας ή από τη διασφάλιση μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων. Η πρόσφατη δήλωση προθυμίας εκ μέρους του Χαφτάρ να αποδεχθεί τη «νομιμοποίηση» του τουρκο-λιβυκού μνημονίου του 2019 αποτελεί πλήγμα για την ελληνική παρουσία στη Λιβύη και εκθέτει τη στρατηγική αδυναμία της Αθήνας να κατοχυρώσει διαρκή επιρροή στον ανατολικό λιβυκό άξονα. Αντιθέτως, η Τουρκία, αξιοποιώντας τη δική της πολυδιάστατη στρατηγική — η οποία περιλαμβάνει και τη συνεργασία με τη Ρωσία — έχει καταφέρει να ενισχύσει τους δεσμούς της με το λιβυκό καθεστώς και να παγιώσει την παρουσία της στην περιοχή.
Στο ζήτημα της Ουκρανίας, η στάση της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από πλήρη εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές θέσεις έναντι της Ρωσίας, στηρίζοντας τη γραμμή σκληρών κυρώσεων και διπλωματικής απομόνωσης της Μόσχας. Παρά τη συνέπεια αυτής της στάσης με το ευρωατλαντικό πλαίσιο, η ελληνική προσέγγιση δεν έχει αποφέρει αντίστοιχο πολιτικό κεφάλαιο εντός του ΝΑΤΟ ούτε έχει μεταφραστεί σε απτή ενίσχυση της διεθνούς της επιρροής. Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό την προεδρία Τραμπ φαίνεται να υιοθετούν διαφορετική στάση έναντι της ρωσοουκρανικής σύγκρουσης, γεγονός που επιδεινώνει τις διατλαντικές σχέσεις και ανατρέπει εδραιωμένα σχήματα συμμαχιών. Στο νέο αυτό περιβάλλον, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει σταθερά ερείσματα στην αμερικανική διπλωματία, ενώ η Τουρκία εμφανίζεται να αναλαμβάνει ρόλους αυξημένης σημασίας. Ο ρόλος αυτός επεκτείνεται σε πολλαπλά πεδία: από τη ρωσοουκρανική κρίση και τη Μαύρη Θάλασσα έως την κατάσταση στη Συρία, με την Άγκυρα να προβάλλει διεθνώς ως «χώρα ταλάντωσης» (swing state), δηλαδή ως κράτος που μπορεί να μεταβάλλει κρίσιμα τις ισορροπίες στον ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα δεν βρίσκεται απλώς σε μια κρίσιμη φάση των διεθνών της σχέσεων, αλλά σε ένα καίριο στρατηγικό σταυροδρόμι. Η γεωπολιτική της θέση δεν είναι μόνο ενδιάμεση, αλλά μεθοριακή, μεταξύ μιας ρεαλιστικής στρατηγικής αυτονομίας και μιας ενδεχόμενης εξωτερικής εξάρτησης χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Η αποφυγή μιας τέτοιας εξέλιξης απαιτεί τη συγκρότηση και εφαρμογή μιας συνεκτικής εθνικής στρατηγικής. Μιας στρατηγικής που θα στηρίζεται στον επαναπροσδιορισμό των διεθνών συμμαχιών βάσει αμοιβαιότητας, στην ενίσχυση της ενεργού διπλωματίας και στην καθαρή αντίληψη ότι στο σημερινό διεθνές σύστημα, η γεωπολιτική δεν επιβραβεύει την απλή υπακοή, αλλά την πρακτική χρησιμότητα και την αποφασιστική στάση.
Πηγή: https://newsprime.gr/i-ellada-se-rolo-chrisimou-i-ttimenou-to-geopolitiko-timima-tis-ellinikis-ypakois/ -Posted by Anexartitos.Ta.Neα
Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here
Δημοσίευση σχολίου
.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο.
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.
. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
. Περισσότερα στους όρους χρήσης.. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου