Η Μυστική Εγκύκλιος του Ιωάννη Καποδίστρια και η Σκιά της Δολοφονίας του...
Γράφει ο Νικόλαος Μανιάτης
Πώς η πολιτική του Καποδίστρια απέναντι στις Μυστικές Εταιρείες προκάλεσε αντιδράσεις και συνέβαλε στη δραματική του πτώση.
Τον Ιούνιο του 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, υπέγραψε μια εγκύκλιο που χαρακτηρίστηκε ως μυστική. Το περιεχόμενό της αφορούσε τις Μυστικές Εταιρείες, με ιδιαίτερη αναφορά στη Μασονία, τις οποίες ο Καποδίστριας θεωρούσε επικίνδυνες για τη συνοχή και την ασφάλεια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η εγκύκλιος απαγόρευε ρητά τη συμμετοχή δημοσίων υπαλλήλων σε τέτοιες οργανώσεις, θέτοντας ως όρο την αποχώρησή τους από την κρατική υπηρεσία σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Η απόφαση αυτή δεν ήταν τυχαία. Ο Καποδίστριας, με μακρά διπλωματική εμπειρία στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ρωσία, είχε γνώση της λειτουργίας και των επιδιώξεων των Μυστικών Εταιρειών. Πίστευε ότι η δράση τους μπορούσε να υπονομεύσει την κρατική εξουσία και να προκαλέσει πολιτική αστάθεια. Η εγκύκλιος εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης πολιτικής του για συγκεντρωτισμό και αυστηρό έλεγχο της διοίκησης.
Ωστόσο, η εγκύκλιος αυτή αποτέλεσε έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των αποφάσεων που προκάλεσαν αντιδράσεις. Πολλοί Έλληνες, ιδιαίτερα όσοι είχαν συμμετάσχει στη Φιλική Εταιρεία ή είχαν επηρεαστεί από τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, θεώρησαν την απαγόρευση ως προσβολή και περιορισμό της ελευθερίας τους. Η στάση του Καποδίστρια απέναντι στις Μυστικές Εταιρείες ενίσχυσε την εικόνα του ως αυταρχικού ηγέτη, που δεν ανεχόταν εναλλακτικά κέντρα εξουσίας ή ιδεολογική διαφοροποίηση.
Η δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 από τους αδελφούς Μαυρομιχαλαίους δεν ήταν αποτέλεσμα μιας μόνο απόφασης, αλλά κορύφωση μιας σειράς συγκρούσεων. Η φυλάκιση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, οι πολιτικές εντάσεις με τους τοπικούς άρχοντες, και η γενικότερη δυσαρέσκεια για την αυστηρή του διακυβέρνηση συνέβαλαν καθοριστικά. Η μυστική εγκύκλιος, αν και δεν αποτέλεσε την άμεση αιτία, ενίσχυσε το κλίμα αντιπαράθεσης και αποξένωσης.
Η ιστορία της εγκυκλίου αυτής και η σύνδεσή της με τη δολοφονία του Καποδίστρια αποκαλύπτει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε το ελληνικό κράτος στα πρώτα του βήματα. Ο Κυβερνήτης επιδίωξε την εδραίωση της κρατικής εξουσίας και την αποφυγή εξωτερικών επιρροών, αλλά η σύγκρουση με τις φιλελεύθερες δυνάμεις της εποχής ήταν αναπόφευκτη. Η δολοφονία του δεν ήταν μόνο πολιτική πράξη, αλλά και σύμβολο της σύγκρουσης ανάμεσα στον συγκεντρωτισμό και την απαίτηση για ελευθερία και συμμετοχή.
Αριθ. 2953
Μυστική Εγκύκλιος
Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Πρός το Πανελλήνιον
Πρός τούς κατά το Αιγαίον Πέλαγος και την Πελοπόννησον Εκτάκτους
Επιτρόπους και τους Αρχηγούς των κατά ξηράν και θάλασσαν Δυνάμεων.
Όσον και αν ελεεινολογή η Κυβέρνησις την απειρίαν των Ελλήνων των από τοιαύτας εισηγήσεις παρασυρομένων δεν ήθελε δώσει τήν προσοχήν της, άν δέν ήτο καταπεπεισμένη πόσον όλέθρια άποτελέσματα δύναται νά φέρη είς τήν κρίσιμον ταύτην στιγμήν ή περί τούτων γνώμη, τήν όποίαν οί έχθροί τής Ελλάδος ήθελον συστήσει καί τόν Κόσμον, και είς τάς Εύρωπαϊκάς Κυβερνήσεις.
Αν ή Ελλάς έγκατελείφθη άπό τό 1821 έως τόν Ιούλιον μήνα του τελευταίου έτους, τούτο προήλθε διότι οί εχθροί της τήν παρέσταιναν αδιακόπως πρός τους Βασιλείς, ώς λαόν έπαναστατωθέντα καί άγωνιζόμενον ύπό τήν διεύθυνσιν καί ύπό τούς σκοπούς Μυστικών Εταιρειών, όθεν έπήγασαν αί Kαταστροφαί της 'Ισπανίας και Ιταλίας.
Εύκολον ήτο αναμφιβόλως να αναιρεθή ή σφαλερά αυτή δόξα. μ'όλον τούτο εχρειάσθησαν ολόκληρα επτά έτη βασάνων και δυστυχιών είς αναίρεσίν της. Μόλις ανηρέθη, καί ενώ ή Ελλάς άρχίζει νά λαμβάνη δείγματα εύνοίας καί καλοκαγαθίας έκ μέρους τών Συμμαχικών Δυνάμεων, οί έχθροί της θέλουν πάλιν τήν παραστήσει ώς υπεξούσιον τών Μυστικών Εταιρειών, καί είς άπόδειξιν τούτου θέλουν φανερώσει, ότι υπό διαφόρους ονόμασιν αί Εταιρείαι αυταί υπάρχουν καί πολλαπλασιάζονται μεταξύ των εν τοίς πράγμασι και τής πολιτικής τάξεως, και της στρατιωτικής δυνάμεως, ίσως καί αύτού του στόλου.
Τόσον ουσιώδες θεωρεί τούτο η Κυβέρνησις ώστε μή εγκρίνουσα να δείξη διά τινος δημοσίου καί επισήμου πράξεως την ύπαρξιν αυτού του κακού, εκπληροί διά του τύπου της παρούσης εγκυκλίου το χρέος, το οποίον δεν ημπορεί να παραμελήση χωρίς να καθυποβληθή είς βαρυτάτην εύθύνην. Τω όντι τοιούτον δημόσιον έγγραφον μεταξύ τών Πολιτικών, οί οποίοι επιμένουσι να μήν παραχωρώσιν είς τήν Ελλάδα έντιμον μέλλον , ήθελε χρησιμεύσει ώς μέσον του να αποδείξωσιν ότι οί Βασιλείς διά τών ευεργεσιών των υποθάλπουσιν είς την Ελλάδα τόν εχθρόν, τον οποίον και αλλαχού, και εις τας ιδίας των Επικρατείας πολεμώσι.
Η παρατήρησις αυτη, Κύριοι, σας διδάσκει μέ πόσην φρόνησιν καί οξυδέρκειαν απαιτείται ή έκπλήρωσις τής ακολούθου παραγγελίας τής Κυβερνήσεως.
Θέλετε κοινοποιήσει διά ζώσης φωνής είς τούς υπαλλήλους σας ή τούς υπό τήν όδηγίαν σας άξιωματικούς, τό περιεχόμενον τής παρούσης, καί θέλετε τούς κάμει νά σας φανερώσουν αν άνήκουν είς καμμίαν τών Μυστικών Εταιρειών, ή όχι.
Αν είναι τό πρώτον θέλετε τούς παρατηρήσει, ότι εάν είς τήν παρελθούσαν κατάστασιν τής αναρχίας, καί τής αταξίας ήταν ίσως άναγκαίον είς τούς πολίτας νά ζητήσωσι προσωπικήν ασφάλειαν διά του δεσμού μυστικής τινος Εταιρείας, ο δεσμός ούτος διαλύεται καθ' ήν στιγμήν ο τού νομίμου όρκου καί πρός την Κυβέρνησιν, και πρός τους Νόμους, χορηγεί είς ένα έκαστον και είς όλους, όλας τας απαραιτήτους ασφαλείας.
Από τοιαύτην αρχήν ορμώμενοι ευκόλως, θέλετε αποδείξει το ασυμβίβαστον των δύο όρκων, ήγουν του υπηρετείν το Κράτος, και υπηρετείν μυστικήν Εταιρείαν, της οποίας ο σκοπός είναι ώς επί το πλείστον άγνωστος είς τους Εταίρους.
Αν λοιπόν οι υπάλληλοί σας ή οι υπό την οδηγίαν σας αξιωματικοί ανήκουσιν είς τίνα Εταιρείαν, ανάγκη να παραιτηθώσι, και περί τούτου οφείλεις να μας βεβαιώσης. Εξ εναντίας θέλετε τους εξηγήσει τους κινδύνους είς τους οποίους εκτίθενται πλανώμενοι από ολίγους τινάς όλως διόλου εις τα τοιαύτα ενασχολούμενους. Από την κατηγορίαν των Εταιρειών των μή συμβιβαζομένων με τα κατά Νόμους καθεστώτα δεν αποκλείομεν και την πρό αιώνων γνωριζομένην υπό τω ονόματι της Αδελφοποιείας, ή Αγάπης.
Παραγγέλεσθε, Κύριοι, κατ' επανάληψιν να κάμετε χρήσιν της κοινοποιήσεως ταύτης κατά τόν συνετώτερον και ωφελιμώτερον τρόπον.
Προθύμως η Κυβέρνησις θέλει δεχθή τάς ειδοποιήσεις, όσας εν καιρώ και τόπω θέλετε δυνηθή να την χορηγήσετε.
Εν Πόρω τή 8 Ιουνίου 1828
Ο Κυβερνήτης
Ι. Α. Καποδίστριας
Κατόπιν ακολούθησε η Εγκύκλιος αρ. 4286 όπου γίνεται νόμος του κράτους με τύπο όρκου των Δημοσίων υπαλλήλων στις 26 Αυγούστου 1831, λίγους μήνες πριν την δολοφονία του
Μείνετε μπροστά στις εξελίξεις — κάντε Like στο Facebook
Από το newsroom
- Γράφει ο Νικόλαος Μανιάτης
-Posted by Anexartitos.Ta.Neα
Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here
Δημοσίευση σχολίου
.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο.
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.
. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
. Περισσότερα στους όρους χρήσης.. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου