Σε μια ιστορικά πρωτόγνωρη κίνηση, τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ δεσμεύθηκαν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035 — έναν στόχο υπερδιπλάσιο από τον προηγούμενο των 2%...
Ρεπορτάζ | Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο προβάλλεται ως απάντηση στην επιθετική στάση της Ρωσίας αλλά και στην μεταβαλλόμενη στάση των ΗΠΑ απέναντι στην ασφάλεια της Ευρώπης. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι σκληρή: πολλές χώρες της ΕΕ αδυνατούν να ανταποκριθούν οικονομικά.
Τι περιλαμβάνει η νέα δέσμευση
Η συμφωνία του ΝΑΤΟ προβλέπει:
3,5% του ΑΕΠ για πυρηνικές αμυντικές δαπάνες: όπλα, στρατιωτικός εξοπλισμός, προσωπικό
1,5% του ΑΕΠ για υποστηρικτικές υποδομές: λιμάνια, δίκτυα logistics, κυβερνοασφάλεια
Για χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο, που ήδη έχουν ποσοστά χρέους άνω του 100% του ΑΕΠ, το να βρουν δεκάδες δισεκατομμύρια ετησίως επιπλέον είναι δυνητικά ανυπέρβλητο.
Οι επιλογές για χρηματοδότηση — και οι δυσκολίες
Οι κυβερνήσεις έχουν τρεις βασικές επιλογές:
Αύξηση φόρων: Πολιτικά δύσκολη και κοινωνικά δυσάρεστη
Μείωση κοινωνικών δαπανών: Συντάξεις, υγεία, φροντίδα — αδύνατον λόγω γήρανσης πληθυσμού
Δανεισμός: Εκτοξεύει το χρέος και ενέχει δημοσιονομικούς κινδύνους
Σύμφωνα με S&P Global Ratings, μόνο η επίτευξη του 3,5% θα μπορούσε να προσθέσει έως και $2 τρισεκατομμύρια στο συνολικό χρέος των ευρωπαϊκών χωρών του ΝΑΤΟ.
Τι λένε οι ειδικοί
Ο Marcel Fratzscher (DIW Γερμανίας): «Είναι εντελώς ουτοπικό να μειωθούν οι συντάξεις και οι κοινωνικές δαπάνες. Η Ευρώπη γερνά ταχύτατα».
Ο Frank Gill (S&P): «Η μόνη βιώσιμη λύση είναι ο δανεισμός, αλλά αυτό επιβαρύνει τους επόμενους προϋπολογισμούς».
Ο Guntram Wolff (Bruegel): «Η απόσταση από τη Μόσχα είναι καλύτερος δείκτης για το ποιος θα αυξήσει τις δαπάνες, παρά οι δεσμεύσεις στις συνόδους».
Ακόμη και η Ισπανία, με αμυντικές δαπάνες μόλις 1,28% του ΑΕΠ, ξεκαθάρισε ότι δεν θα ακολουθήσει τον νέο στόχο, καθώς απειλείται η κοινωνική της συνοχή.
Το ΝΑΤΟ ζητά πολλά, ίσως περισσότερα απ’ όσα μπορούν να δώσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η γεωπολιτική πίεση απαιτεί ενίσχυση της άμυνας, αλλά η δημοσιονομική πραγματικότητα θέτει σοβαρά εμπόδια. Το δίλημμα είναι σαφές: αμυντική θωράκιση ή κοινωνική ευστάθεια;
Το 2025 είναι η χρονιά που η Ευρώπη καλείται να αποφασίσει τι μπορεί — και τι προτίθεται — να θυσιάσει για την ασφάλεια της.
Comparative NATO defense spending table 2024-2025
Συγκριτικός πίνακας αμυντικών δαπανών (% ΑΕΠ)
| Χώρα | Δαπάνες 2024 | Στόχος 2025 | Μεταβολή | Προκλήσεις |
|---|---|---|---|---|
| Γαλλία | 1,9% | 5% | +3,1% | Υψηλό δημόσιο χρέος (113%), αυξανόμενες συντάξεις |
| Γερμανία | 1,6% | 5% | +3,4% | Πολιτική αντίσταση, γήρανση πληθυσμού |
| Ιταλία | 1,5% | 5% | +3,5% | Χρέος 135% του ΑΕΠ, περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος |
| Iσπανία | 1,28% | Δεν θα υλοποιηθεί | — | Δημόσια άρνηση λόγω κοινωνικών δαπανών |
| Ηνωμένο Βασίλειο | 2,1% | 5% | +2,9% | Πιθανός δανεισμός, πίεση για ανακατανομή πόρων |
Η Ισπανία έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα ακολουθήσει τον στόχο του 5%, επικαλούμενη την ανάγκη για κοινωνική συνοχή.
Η επίτευξη του 5% θα απαιτήσει τεράστιες δημοσιονομικές προσαρμογές, με πιθανές επιπτώσεις σε κοινωνικές παροχές και χρέος.
Η γεωγραφική εγγύτητα με τη Ρωσία φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τις αποφάσεις των κρατών από τις επίσημες δεσμεύσεις.
Αμυντικές Δαπάνες Χωρών του ΝΑΤΟ (2024)
| Χώρα | % ΑΕΠ για Άμυνα | Συνολικές Δαπάνες (US$) |
|---|---|---|
| Πολωνία | 4.12% | $35 δισ. |
| Εσθονία | 3.43% | $1.4 δισ. |
| ΗΠΑ | 3.38% | $967.7 δισ. |
| Λετονία | 3.15% | $1.4 δισ. |
| Ελλάδα | 3.08% | $7.7 δισ. |
| Λιθουανία | 2.85% | $2.3 δισ. |
| Φινλανδία | 2.41% | $7.3 δισ. |
| Δανία | 2.37% | $9.9 δισ. |
| Ηνωμένο Βασίλειο | 2.33% | $82.1 δισ. |
| Ρουμανία | 2.25% | $8.6 δισ. |
| Γερμανία | 2.12% | $97.7 δισ. |
| Γαλλία | 2.06% | $64.3 δισ. |
| Ιταλία | 1.49% | $34.5 δισ. |
| Καναδάς | 1.37% | $30.5 δισ. |
| Ισπανία | 1.28% | $21.3 δισ. |
Το 2024, 23 από τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ έχουν φτάσει ή ξεπεράσει τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για άμυνα.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να καλύπτουν περίπου 2/3 των συνολικών δαπανών του ΝΑΤΟ, με σχεδόν $1 τρισεκατομμύριο
Η Πολωνία είναι η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό επί του ΑΕΠ, ενώ η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο ξεχωρίζουν σε απόλυτα ποσά.
Ελλάδα: Πρωταθλήτρια στις αμυντικές δαπάνες — αλλά με προκλήσεις
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται σταθερά στις χώρες του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το 2024, η χώρα διέθεσε 3.1% του ΑΕΠ για άμυνα — ποσοστό που την κατατάσσει στην 5η θέση μεταξύ των 32 μελών του ΝΑΤΟ.
Γιατί η Ελλάδα ξοδεύει τόσο πολύ;
Γεωπολιτική ένταση με την Τουρκία: Οι μακροχρόνιες διαφορές για το Αιγαίο, την Κύπρο και τα χωρικά ύδατα οδηγούν σε αυξημένη στρατιωτική ετοιμότητα.
Ανάγκη για αποτροπή: Η Ελλάδα διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις σε δεκάδες νησιά κοντά στην Τουρκία, κάτι που απαιτεί υψηλό κόστος σε προσωπικό και υποδομές.
Περιφερειακή αστάθεια: Η εγγύτητα με τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική ενισχύει την ανάγκη για στρατηγική ετοιμότητα.
Πού πηγαίνουν τα χρήματα;
Αγορές εξοπλισμών: Rafale από τη Γαλλία, F-35 από τις ΗΠΑ, φρεγάτες και ελικόπτερα MH-60R — οι περισσότερες αγορές γίνονται από το εξωτερικό.
Προσωπικό: Η Ελλάδα διαθέτει πάνω από 200.000 ένστολους, με το κόστος προσωπικού να παραμένει σταθερά πάνω από $4 δισ. ετησίως.
Ανάπτυξη εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας: Παρότι υπάρχουν προσπάθειες, η εξάρτηση από ξένους προμηθευτές παραμένει υψηλή.
Προβλέψεις για το 2025 και μετά
Για να φτάσει τον νέο στόχο του ΝΑΤΟ (3.5% για «πυρηνικές» αμυντικές ανάγκες), η Ελλάδα πρέπει να αυξήσει τις δαπάνες της κατά 0.4% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου €1 δισ..
Το τρέχον 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους €28 δισ. δεν επαρκεί για να καλύψει τον νέο στόχο, εκτός αν υπάρξει αναθεώρηση μετά το 2030.
Παρά την υψηλή δαπάνη, η Ελλάδα δεν αναμένεται να αυξήσει δραστικά τον προϋπολογισμό της, καθώς οι απειλές που αντιμετωπίζει είναι περιφερειακές και όχι πανευρωπαϊκές, όπως η Ρωσία.
Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στις αμυντικές δαπάνες, όχι λόγω συμμόρφωσης με το ΝΑΤΟ, αλλά λόγω εθνικών στρατηγικών αναγκών. Η πρόκληση για το μέλλον είναι να μετατρέψει αυτή την επένδυση σε πραγματική επιχειρησιακή ισχύ, με έμφαση στην εγχώρια παραγωγή, την τεχνολογική αυτονομία και την αποτελεσματική αξιοποίηση πόρων.
Το νέο όραμα του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ αντικατοπτρίζει τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και την ανάγκη για ευρωπαϊκή αυτονομία στην ασφάλεια. Όμως, η υλοποίηση του στόχου απαιτεί κάτι περισσότερο από απλή δέσμευση — απαιτεί βαθιά δημοσιονομική αναδιάρθρωση, πολιτική τόλμη και κοινωνική συναίνεση.
Η Ελλάδα, με το ειδικό της γεωπολιτικό βάρος και τις ιστορικές αμυντικές της ανάγκες, βρίσκεται ήδη στην πρώτη γραμμή. Ωστόσο, η συνεχής αύξηση δαπανών χωρίς στρατηγική εγχώριας παραγωγής και αποδοτική διαχείριση μπορεί να μετατρέψει το πλεονέκτημα σε βραχυπρόθεσμο οικονομικό βάρος.
Ο πλανήτης αλλάζει, η ασφάλεια επαναπροσδιορίζεται και η πολιτική δεν μπορεί να μένει στάσιμη. Οι χώρες του ΝΑΤΟ — και ιδίως οι ευρωπαϊκές — καλούνται να απαντήσουν στο θεμελιώδες ερώτημα: Πόση άμυνα αντέχει η δημοκρατία;
Το 2025 δεν είναι απλώς χρονιά νέων προϋπολογισμών. Είναι χρονιά επιλογών.
Μείνετε μπροστά στις εξελίξεις — κάντε Like στο Facebook
Από το newsroom
Ρεπορτάζ | Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
-Posted by Anexartitos.Ta.Neα
Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here
Δημοσίευση σχολίου
.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο.
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.
. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
. Περισσότερα στους όρους χρήσης.. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.
Μείνετε μπροστά στις εξελίξεις — κάντε Like στο Facebook
Από το newsroom
Ρεπορτάζ | Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
-Posted by Anexartitos.Ta.Neα
Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here
Δημοσίευση σχολίου
.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο.
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.
. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
. Περισσότερα στους όρους χρήσης.. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου