Η βασική διαφορά στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων χωρών δεν εντοπίζεται σε κάποια εντυπωσιακή τεχνολογική καινοτομία...
Αντιθέτως, εδράζεται σε απλά, θεμελιώδη στοιχεία της καθημερινής ζωής: καθαρό νερό, επαρκής διατροφή, αξιοπρεπής στέγαση, βασικές ιατρικές υπηρεσίες.
Αυτές οι συνθήκες, που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της δημόσιας υγείας τον 20ό αιώνα, έχουν σταδιακά παραμεριστεί από μια νέα αφήγηση: ότι η πρόοδος στην υγεία μετριέται κυρίως με τον αριθμό των εμβολίων που χορηγούνται.
της Σοφίας Παπανδρέου
Η Gavi και η νέα αρχιτεκτονική της παγκόσμιας υγείας
Η Gavi, η Συμμαχία για τα Εμβόλια, ιδρύθηκε το 2001 με στόχο τη διανομή εμβολίων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος. Έχει εμβολιάσει πάνω από 1,1 δισεκατομμύρια παιδιά και υπολογίζεται ότι έχει σώσει περισσότερες από 18 εκατομμύρια ζωές. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της στρατηγικής δεν είναι εύκολο να αποτιμηθεί: η μείωση της νοσηρότητας δεν συνεπάγεται απαραίτητα αύξηση της επιβίωσης, ειδικά όταν άλλες βασικές ανάγκες — όπως η διατροφή και η καθαριότητα — παραμένουν ακάλυπτες.
Η Gavi χρηματοδοτείται κυρίως από κυβερνήσεις και ιδρύματα όπως η ΕΕ, το Ίδρυμα Gates και οι ΗΠΑ. Η συγκέντρωση ισχύος σε λίγους δωρητές έχει οδηγήσει σε καθορισμό προτεραιοτήτων από τα πάνω προς τα κάτω, με τις χώρες-λήπτες να καλούνται να ευθυγραμμιστούν με τεχνικές και πολιτικές προδιαγραφές που δεν διαμόρφωσαν οι ίδιες.
Η μεταρρύθμιση LEAP και η παραδοχή της κρίσης
Το 2025, η Gavi ανακοίνωσε το πρόγραμμα LEAP, μια ριζική μεταρρύθμιση που υπόσχεται:
Μείωση του κόστους λειτουργίας κατά 30% έως το 2026
Απλοποίηση διαδικασιών και ενίσχυση της “κυριαρχίας των χωρών”
Συγχρονισμό με άλλους οργανισμούς για αποφυγή επικαλύψεων
Ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Gavi, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, παραδέχθηκε ότι «η βοήθεια δεν παρέχεται πάντα με τον καλύτερο τρόπο» και ότι απαιτείται μεγαλύτερη αποδοτικότητα και διαφάνεια. Η ίδια η Gavi αναγνωρίζει ότι η παγκόσμια υγειονομική αρχιτεκτονική έχει γίνει υπερβολικά περίπλοκη, με πολλαπλές πρωτοβουλίες και επικαλυπτόμενες εντολές που δυσκολεύουν τις χώρες-λήπτες.
Η υγεία δεν είναι μόνο εμβόλια
Η ανθρώπινη υγεία εξαρτάται από ένα εύθραυστο οικοσύστημα: καθαρό περιβάλλον, θρεπτική διατροφή, κοινωνική σταθερότητα. Το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι απλώς αποδέκτης εμβολίων, αλλά ένας δυναμικός μηχανισμός που ενισχύεται ή αποδυναμώνεται από τις συνθήκες διαβίωσης. Η ιστορική μείωση της παιδικής θνησιμότητας στις ανεπτυγμένες χώρες προηγήθηκε των περισσότερων εμβολίων και οφειλόταν κυρίως σε ύδρευση, αποχέτευση, διατροφή και αντιβιοτικά.
Η υπερβολική έμφαση στα εμβόλια ως «μαγική λύση» μπορεί να οδηγήσει σε παραμέληση των υποδομών και των κοινωνικών επενδύσεων που είναι απαραίτητες για τη μακροχρόνια υγεία. Η Gavi, όπως και άλλοι οργανισμοί (CEPI, Unitaid), λειτουργεί συχνά με κάθετες παρεμβάσεις, βασισμένες σε προϊόντα και όχι σε συστήματα.
Από την Άλμα-Άτα στην πολιτική υποτέλεια;
Η Διακήρυξη της Άλμα-Άτα το 1978 έθεσε ως στόχο την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με τοπική συμμετοχή και εθνική κυριαρχία. Σήμερα, η παγκόσμια υγεία μοιάζει να έχει μετατραπεί σε πεδίο επιρροής, όπου οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι αποδέκτες στρατηγικής φιλανθρωπίας και όχι αυτόνομοι διαμορφωτές της μοίρας τους.
Η απόφαση των ΗΠΑ να διακόψουν τη χρηματοδότηση προς τη Gavi το 2025 παρουσιάστηκε ως απειλή για εκατομμύρια παιδιά. Όμως, η πραγματική απειλή ίσως βρίσκεται αλλού: στην παγίωση μιας δομής εξάρτησης, όπου η υγειονομική πολιτική καθορίζεται από εξωτερικούς φορείς, με ελάχιστη λογοδοσία και περιορισμένη τοπική ιδιοκτησία.
Η Gavi έχει σώσει ζωές — αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Αλλά η παγκόσμια υγεία δεν μπορεί να βασίζεται σε δομές εξάρτησης και πολιτικής συμμόρφωσης. Η πραγματική ενδυνάμωση των χωρών απαιτεί:
Διαφανή και συμμετοχική διακυβέρνηση
Επενδύσεις σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό
Σεβασμό στις εθνικές προτεραιότητες και κοινωνικές ανάγκες
Η υγεία δεν είναι εργαλείο επιρροής. Είναι δικαίωμα. Και η παγκόσμια κοινότητα οφείλει να το διασφαλίσει — χωρίς όρους.
Η παγκόσμια υγεία δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο εργολαβίας, ούτε να εξαρτάται από τον αριθμό των δόσεων που μεταφέρονται από το Βορρά στο Νότο. Η φροντίδα της ανθρώπινης ζωής προϋποθέτει συνθήκες ελευθερίας, αυτάρκειας και αξιοπρέπειας — όχι μόνο τεχνικές λύσεις αλλά κοινωνική πρόνοια, όχι απλώς μεταφορά προϊόντων αλλά επένδυση σε ανθρώπους.
Η Gavi και ανάλογες δομές έπαιξαν ρόλο καθοριστικό σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Όμως το στοίχημα για τον 21ο αιώνα δεν είναι πια η "παροχή βοήθειας" — αλλά η επανεφεύρεση της ισοτιμίας στον χώρο της υγείας. Όχι με σχέσεις επιτήρησης και λογοδοσίας προς δωρητές, αλλά με ενίσχυση της τοπικής κυριαρχίας, οικοδόμηση υποδομών, και εμπιστοσύνη στους ίδιους τους ανθρώπους.
Η «τεχνολογία της φιλανθρωπίας» έχει προσφέρει πολλά. Ήρθε όμως η ώρα να συνδεθεί με τεχνολογία δικαιοσύνης. Μια υγεία χωρίς προαπαιτούμενα, χωρίς πολιτικές προϋποθέσεις. Και με έναν κόσμο όπου δεν χρειάζεται να σωθεί κανείς, γιατί θα έχει ήδη τα μέσα να ζήσει.
Μείνετε μπροστά στις εξελίξεις — κάντε Like στο Facebook
Από το newsroom της Σοφίας Παπανδρέου -Posted by Anexartitos.Ta.Neα
Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here
Δημοσίευση σχολίου
.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο.
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.
. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
. Περισσότερα στους όρους χρήσης.. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου