Η δήλωση Πούτιν για την «μη επίθεση» στην Ευρώπη: Τι είπε, γιατί το είπε και σε ποιον απευθύνεται...
Η πρόσφατη τοποθέτηση του Βλαντίμιρ Πούτιν, ότι η Ρωσία «δεν σκοπεύει να επιτεθεί στην Ευρώπη» και ότι οι αντίθετοι ισχυρισμοί είναι «ψέματα για εσωτερική κατανάλωση», δεν είναι μια απλή φράση-τίτλος.
Είναι μια πολιτικά φορτισμένη δήλωση, σχεδιασμένη να απαντήσει στους φόβους στην Ευρώπη, να επηρεάσει τις δυτικές κοινωνίες και ταυτόχρονα να ενισχύσει το αφήγημα του Κρεμλίνου στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Το περιεχόμενο της δήλωσης: «Είμαστε έτοιμοι να το δώσουμε και γραπτώς»
Σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, ο Πούτιν ρωτήθηκε ευθέως για τους φόβους ότι, μετά την Ουκρανία, η Ρωσία μπορεί να επιτεθεί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Η απάντησή του ήταν χαρακτηριστικά κατηγορηματική: δήλωσε ότι η Ρωσία «δεν έχει καμία πρόθεση να επιτεθεί στην Ευρώπη» και ότι είναι «έτοιμος να το εγγυηθεί ακόμη και γραπτώς».
Παράλληλα:
χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς περί ρωσικής επίθεσης σε ευρωπαϊκές χώρες «ψέμα», «γελοίες ανοησίες», «προπαγάνδα» που, όπως είπε, κατασκευάζουν και διακινούν Ευρωπαίοι ηγέτες για το εσωτερικό τους ακροατήριο, ώστε να δικαιολογούν αυξημένες αμυντικές δαπάνες και σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα.
υποστήριξε ότι η Ρωσία διεξάγει «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, αλλά δεν έχει κανένα σχέδιο γενικευμένου πολέμου με το ΝΑΤΟ ή με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Το κεντρικό μήνυμα του Πούτιν είναι διπλό: αφενός εμφανίζεται ως «λογικός» ηγέτης που δεν επιδιώκει κλιμάκωση, αφετέρου μεταφέρει την ευθύνη της έντασης στις κυβερνήσεις της Δύσης.
Σε ποιο πλαίσιο έγινε η δήλωση
Η τοποθέτηση αυτή δεν έγινε στο κενό. Συμπίπτει με μια περίοδο όπου:
ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και υπηρεσίες πληροφοριών προειδοποιούν ότι η Ρωσία, μέσα στα επόμενα χρόνια, θα μπορούσε να αποκτήσει ξανά την ικανότητα να απειλήσει στρατιωτικά ευρωπαϊκές χώρες, αν εκτιμήσει ότι το ΝΑΤΟ είναι αποδυναμωμένο ή διχασμένο.
συζητούνται αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες, επιτάχυνση εξοπλισμών και ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
συνεχίζονται τα σενάρια στο δημόσιο διάλογο (ιδίως σε Βαλτικές χώρες και στην Ανατολική Ευρώπη) για το ενδεχόμενο η Ρωσία, αφού σταθεροποιήσει το μέτωπο στην Ουκρανία, να στραφεί αλλού.
Η δήλωση Πούτιν, λοιπόν, λειτουργεί ως «αντιστροφή αφήγησης»: την ώρα που η Ευρώπη λέει «προετοιμαζόμαστε γιατί φοβόμαστε τη Ρωσία», ο Πούτιν απαντά «σας φοβίζουν επίτηδες, σας λένε ψέματα».
Putin denies Russia is planning to attack Europe
Η κεντρική γραμμή του Κρεμλίνου: «Η απειλή είναι κατασκευασμένη»
Στο επιχείρημα του Πούτιν υπάρχουν μερικά βασικά σημεία:
Αρνείται την επιθετική πρόθεση: επιμένει ότι η Ρωσία δεν σχεδιάζει επίθεση σε καμία άλλη χώρα πέραν του «υφιστάμενου μετώπου» στην Ουκρανία.
Κατηγορεί τους Ευρωπαίους ηγέτες: ισχυρίζεται ότι οι προειδοποιήσεις περί ρωσικής απειλής χρησιμοποιούνται για να τρομάξουν τους πολίτες, να δικαιολογήσουν αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες και να συσπειρώσουν κοινωνίες πίσω από κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν εσωτερικά προβλήματα.
Προβάλλει τον εαυτό του ως “λογικό” και “προβλέψιμο” παίκτη: με την αναφορά ότι είναι έτοιμος να υπογράψει γραπτώς ότι η Ρωσία δεν θα επιτεθεί στην Ευρώπη, προσπαθεί να εμφανιστεί ως υπεύθυνος ηγέτης, σε αντίθεση με τη «νευρική» Δύση.
Αυτό το αφήγημα είναι κομβικό για τη ρωσική προπαγάνδα: επιχειρεί να μετατρέψει τον φόβο που προκαλεί η εισβολή στην Ουκρανία σε «υπερβολή» ή «ψέμα» της Δύσης.
Πώς «διαβάζει» η Ευρώπη αυτή τη δήλωση
Στην Ευρώπη, η δήλωση του Πούτιν αντιμετωπίζεται με έντονο σκεπτικισμό. Ο λόγος είναι προφανής:
πριν από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα είχε επανειλημμένα διαβεβαιώσει ότι «δεν θα υπάρξει επίθεση» και κατηγορούσε τη Δύση για «υστερία» – λίγες εβδομάδες μετά ξεκίνησε ο πόλεμος.
ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών και think tanks προειδοποιούν ότι η Ρωσία, εφόσον ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της, θα μπορούσε να απειλήσει στρατιωτικά γειτονικές χώρες μέσα στα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα αν δει το ΝΑΤΟ ως αδύναμο ή διχασμένο.
Παράλληλα, αναλυτές αναδεικνύουν ότι:
οι δηλώσεις περί «μη πρόθεσης» μπορούν να αλλάξουν γρήγορα αν το Κρεμλίνο θεωρήσει ότι έχει ευκαιρία στρατιωτικής ή πολιτικής υπεροχής,
η Ρωσία μπορεί να μην σχεδιάζει άμεση, ανοιχτή στρατιωτική επίθεση, αλλά συνεχίζει υβριδικές ενέργειες (κυβερνοεπιθέσεις, εκστρατείες παραπληροφόρησης, ενεργειακή πίεση, αποσταθεροποίηση μέσω τρίτων κρατών).
Γι’ αυτό και, παρά τις διαβεβαιώσεις Πούτιν, η κυρίαρχη τάση στην Ευρώπη είναι να ενταθεί η αμυντική προετοιμασία παρά να χαλαρώσει.
Σε ποιον μιλάει πραγματικά ο Πούτιν
Η δήλωση, αν και τυπικά απευθύνεται στην Ευρώπη, έχει τρία διαφορετικά ακροατήρια:
Προς τις ευρωπαϊκές κοινωνίες: Θέλει να φυτέψει την ιδέα ότι «οι δικοί σας πολιτικοί σας λένε ψέματα». Αν ένα μέρος της κοινής γνώμης αρχίσει να αμφισβητεί την ανάγκη αμυντικών δαπανών ή στήριξης της Ουκρανίας, αυτό λειτουργεί υπέρ της Μόσχας.
Προς το εσωτερικό της Ρωσίας: Ενισχύει την εικόνα ότι η Ρωσία «δεν είναι ο επιτιθέμενος, αλλά ο αμυνόμενος». Ότι είναι μια χώρα-φρούριο, περικυκλωμένη από εχθρική Δύση, η οποία τη συκοφαντεί για να τη δαιμονοποιήσει.
Προς τον Παγκόσμιο Νότο και ουδέτερες χώρες: Προσπαθεί να δείξει ότι η Ρωσία είναι «υπεύθυνη δύναμη» και ότι η κλιμάκωση οφείλεται στη Δύση. Αυτό έχει σημασία για χώρες που δεν θέλουν να βρεθούν αναγκασμένες να πάρουν ξεκάθαρη θέση.
Είναι πειστική αυτή η διαβεβαίωση;
Το αν θα πιστέψει κανείς τον Πούτιν είναι κατεξοχήν πολιτικό και όχι μόνο νομικό ή θεωρητικό ερώτημα.
Από τη μια πλευρά:
μια γραπτή δέσμευση ότι «η Ρωσία δεν θα επιτεθεί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα» δεν θα είχε ουσιαστική νομική ισχύ, πέρα από το πολιτικό της βάρος – και η ιστορία δείχνει ότι τέτοιες δεσμεύσεις παραβιάζονται όταν αλλάζει ο συσχετισμός ισχύος.
οι προηγούμενες ρωσικές διαβεβαιώσεις πριν από την Ουκρανία ενισχύουν την δυσπιστία.
Από την άλλη:
ο Πούτιν γνωρίζει ότι οι δηλώσεις του παρακολουθούνται προσεκτικά και ότι κάθε φράση του μπορεί να χρησιμοποιηθεί αργότερα ως «απόδειξη» καλής ή κακής πίστης.
προσπαθεί να μεταφέρει την εικόνα ότι η Ρωσία δεν είναι ο «παγκόσμιος ταραξίας», αλλά μια δύναμη με περιορισμένους, «λογικούς» στόχους.
Το αποτέλεσμα είναι ένα διπλό παιχνίδι: λέει ότι «δεν θέλει» πόλεμο με την Ευρώπη, αλλά δεν κάνει καμία ουσιαστική κίνηση που να μειώνει τις ανησυχίες (π.χ. αποκλιμάκωση στην Ουκρανία, διαφάνεια στους εξοπλισμούς, διάλογο ασφαλείας με δεσμευτικό χαρακτήρα).
Συνολική εικόνα
Η δήλωση Πούτιν ότι «η Ρωσία δεν σκοπεύει να επιτεθεί στην Ευρώπη» και ότι οι φόβοι είναι «κατασκευάσματα των ευρωπαϊκών ηγεσιών για εσωτερική κατανάλωση», είναι περισσότερο εργαλείο πολιτικής και προπαγάνδας, παρά ειλικρινής προσπάθεια καθησυχασμού.
απαντά σε πραγματικούς φόβους,
προσπαθεί να διχάσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη,
ταιριάζει απόλυτα με το σταθερό αφήγημα του Κρεμλίνου ότι «φταίει πάντα η Δύση».
Σε κάθε περίπτωση, η δήλωση του Πούτιν δεν μπορεί να εξεταστεί αποκομμένη από το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια περίοδο αυξημένης ανασφάλειας, η Ρωσία σε μια παρατεταμένη σύγκρουση και η διεθνής σκηνή σε μια φάση ανακατατάξεων.
Οι διαβεβαιώσεις του Κρεμλίνου, όσο κατηγορηματικές κι αν είναι, δεν αρκούν από μόνες τους για να κατευνάσουν τις ανησυχίες που έχουν δημιουργηθεί μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Από την άλλη πλευρά, η υπερβολή και η κινδυνολογία δεν βοηθούν στη διαμόρφωση ψύχραιμης στρατηγικής.
Το ζητούμενο, τελικά, δεν είναι να πιστέψει κανείς άκριτα είτε τη Μόσχα είτε τις πιο απαισιόδοξες ευρωπαϊκές προβλέψεις, αλλά να αξιολογήσει νηφάλια τα δεδομένα, τις προθέσεις και τις δυνατότητες όλων των πλευρών.
Σε ένα περιβάλλον όπου η ρητορική συχνά χρησιμοποιείται ως εργαλείο πίεσης, η ψύχραιμη ανάλυση και η διπλωματική εγρήγορση παραμένουν τα πιο αξιόπιστα μέσα για τη διατήρηση της σταθερότητας.
Μείνετε μπροστά στις εξελίξεις — κάντε Like στο Facebook
Από το newsroom
Γράφει o Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
-Posted by Anexartitos.Ta.Neα
Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here
Δημοσίευση σχολίου
.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο.
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.
. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
. Περισσότερα στους όρους χρήσης.. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου