ΑΟΖ, γεωτρήσεις και γεωπολιτική: Όταν ο βυθός γράφει ιστορία

 

  Στην Ανατολική Μεσόγειο, εκεί όπου συναντιούνται η ιστορία, η ναυτοσύνη και η ενέργεια, η έννοια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) έχει εξελιχθεί σε βασικό πεδίο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης...

 

 Γράφει ο Νικόλαος Μανιάτης

 

Όλο και συχνότερα, οι τίτλοι ειδήσεων παραπέμπουν όχι σε πόλεμο στα σύνορα, αλλά σε διεκδικήσεις στον βυθό — εκεί που «κρύβεται» ένας πλούτος που υπόσχεται επιρροή, ανάπτυξη, αλλά και σύγκρουση.

 

Τι είναι τελικά η ΑΟΖ και γιατί «καίει» τόσο πολύ;

Η ΑΟΖ είναι μια θαλάσσια ζώνη που παρέχει στο παράκτιο κράτος αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης φυσικών πόρων — από αλιεία μέχρι υδρογονάνθρακες. Για τις χώρες της Μεσογείου, όμως, η ΑΟΖ είναι κάτι περισσότερο από νομικός ορισμός: είναι παζλ κυριαρχίας, επενδύσεων, αλλά και διπλωματικής ισχύος.

Η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο, αλλά οι «σκοτεινές ζώνες» παραμένουν, κυρίως με Τουρκία, Λιβύη και Αλβανία. Όλες τους βλέπουν τον βυθό όχι ως σύνορο, αλλά ως ευκαιρία ή απειλή, αναλόγως με τα συμφέροντά τους.

 

Η Τουρκία, η Λιβύη και το «παιχνίδι χωρίς UNCLOS»

Η Τουρκία επιμένει σε ένα δικό της μοντέλο χάραξης θαλάσσιων ζωνών, βασισμένο στη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», αμφισβητώντας την επήρεια ελληνικών νησιών και αγνοώντας πλήρως το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Η συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης το 2019 ήταν μια στρατηγική κίνηση: στόχος ήταν να μπλοκάρει την ελληνική ΑΟΖ και να διαμορφώσει μια «ζώνη επιρροής» νότια της Κρήτης.

Η Λιβύη, βαθιά πολωμένη και σε εσωτερική αστάθεια, λειτουργεί ως γεωπολιτικό εργαλείο, την ώρα που η Ελλάδα επιχειρεί να επανεκκινήσει τον διάλογο και να ενισχύσει τις σχέσεις με την Ανατολική πλευρά (Βεγγάζη).

 

 

Ο ορυκτός πλούτος – από τις γεωτρήσεις στα γεωπολιτικά παζάρια

Το ενδιαφέρον δεν είναι θεωρητικό. Οι κολοσσοί της ενέργειας, όπως η ExxonMobil και η Total, έχουν στρέψει το βλέμμα τους στα θαλάσσια οικόπεδα νότια και δυτικά της Κρήτης. Οι προκαταρκτικές έρευνες μιλούν για πιθανά μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου — σε μια εποχή όπου η Ευρώπη αναζητά απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια.

Και κάπου εκεί αρχίζει το παιχνίδι: ποιος έχει δικαίωμα να εκμεταλλευτεί τι και πώς μπορεί να προστατεύσει αυτά τα δικαιώματα χωρίς να πυροδοτήσει ένταση. Η Ελλάδα επιλέγει διπλωματία, προσφυγές στη Χάγη και συνεργασίες. Η Τουρκία προτιμά τα τετελεσμένα με NAVTEX και ερευνητικά σκάφη. Στο μεταξύ, ο χρόνος πιέζει και τα συμφέροντα μεγαλώνουν.

 

Όταν ο βυθός γράφει ιστορία

Η γεωπολιτική στροφή προς τη Μεσόγειο δεν είναι πρόσκαιρη — είναι δομική. Με την πράσινη μετάβαση και την παγκόσμια αναδιάταξη συμφερόντων, οι ΑΟΖ θα λειτουργήσουν ως νέες γραμμές επιρροής. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες κρίσεις των τελευταίων ετών στη Μεσόγειο έχουν ως κοινό παρονομαστή τον βυθό: από το Αιγαίο και την Κύπρο έως τη Λιβύη και το Ιόνιο.

Η Ελλάδα καλείται να κινηθεί με στρατηγική νηφαλιότητα: να στηρίξει το Διεθνές Δίκαιο, να προσεγγίσει συμμάχους με συγκλίνοντα συμφέροντα και να επενδύσει στην αμυντική και ενεργειακή της ετοιμότητα. Γιατί στο τέλος, ο βυθός μπορεί να μη φαίνεται, αλλά γράφει ιστορία. Και γράφει πάντα με σκληρή πένα.

 

Πολεμικές ίντριγκες και ενεργειακή σκακιέρα

Πίσω από τους χάρτες και τις διπλωματικές δηλώσεις, εκτυλίσσεται ένα παρασκήνιο γεμάτο ίντριγκα, στρατιωτικές κινήσεις και μυστικές αποστολές. Η Ανατολική Μεσόγειος δεν είναι απλώς πεδίο γεωτρήσεων — είναι πεδίο επιρροής, αποτροπής και προβολής ισχύος.

• Η Τουρκία συνοδεύει τα ερευνητικά της πλοία με πολεμικά σκάφη, στέλνοντας μήνυμα ότι οι γεωτρήσεις της είναι «εθνική υπόθεση».

• Η Ελλάδα απαντά με ασκήσεις με γαλλικές και αμερικανικές δυνάμεις, ενισχύοντας την αποτρεπτική της ισχύ.

• Στο παρασκήνιο, εταιρείες ενέργειας πιέζουν κυβερνήσεις για σταθερότητα, ενώ διπλωματικά τηλεγραφήματα αποκαλύπτουν ανταγωνισμούς και «παζάρια» για θαλάσσια οικόπεδα.

• Η Λιβύη, διχασμένη, γίνεται σκακιστική φιγούρα σε ένα παιχνίδι που παίζεται από Άγκυρα, Μόσχα και Παρίσι.

• Η Αλβανία, αν και πιο ήπια, δέχεται πιέσεις από Τουρκία και ΕΕ για τη στάση της στο Ιόνιο.

Η γεωπολιτική δεν παίζεται μόνο με χάρτες — παίζεται με NAVTEX, drones, φρεγάτες και διαρροές εγγράφων. Και κάθε ίντριγκα, κάθε κίνηση, κάθε «τυχαία» συνάντηση σε διεθνές φόρουμ, μπορεί να αλλάξει την ισορροπία.

 

 

Προβλέψεις: Πού πάει το θέμα της ΑΟΖ και των γεωτρήσεων

Το μέλλον της Ανατολικής Μεσογείου προμηνύεται έντονα ανταγωνιστικό, με την Ελλάδα να καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε διπλωματία, αποτροπή και ενεργειακή στρατηγική. Ορισμένες βασικές προβλέψεις:

1. Ενίσχυση των διπλωματικών συμμαχιών

Η Ελλάδα θα συνεχίσει να επενδύει σε τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες (με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο, Γαλλία), ώστε να ενισχύσει τη θέση της απέναντι στις τουρκικές διεκδικήσεις. Η παρουσία της ΕΕ και των ΗΠΑ θα παραμείνει κρίσιμη.

2. Προσφυγή στη Χάγη

Η προσφυγή για την ΑΟΖ με την Αλβανία ίσως αποτελέσει πιλότο για μελλοντικές κινήσεις και με άλλες χώρες, όπως η Λιβύη. Αν υπάρξει αποκλιμάκωση, η Χάγη μπορεί να λειτουργήσει ως διέξοδος από το αδιέξοδο.

3. Γεωτρήσεις με φόντο την αποτροπή

Οι έρευνες νότια της Κρήτης θα συνεχιστούν, με διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς να ζητούν σταθερότητα. Η Τουρκία πιθανόν να επιχειρήσει παρεμβολές ή NAVTEX, αλλά χωρίς να φτάσει σε θερμό επεισόδιο — τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

4. Πράσινη μετάβαση και νέα συμφέροντα

Η ενεργειακή στροφή της Ευρώπης προς ΑΠΕ και υδρογόνο θα αλλάξει το παιχνίδι. Ο ορυκτός πλούτος παραμένει σημαντικός, αλλά η πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και υποδομές LNG θα αποκτήσει νέα γεωπολιτική βαρύτητα.

5. Η Τουρκία ως «παίκτης ανατροπής»

Η Άγκυρα θα συνεχίσει να λειτουργεί εκτός πλαισίου UNCLOS, επιδιώκοντας τετελεσμένα. Η εσωτερική της σταθερότητα και οι σχέσεις με τη Δύση θα καθορίσουν αν θα κινηθεί πιο επιθετικά ή πιο πραγματιστικά.

 

Συμπερασματικά

Η Ανατολική Μεσόγειος δεν θα ησυχάσει σύντομα. Το παιχνίδι της ΑΟΖ είναι μαραθώνιος, όχι σπριντ. Η Ελλάδα έχει το δίκαιο με το μέρος της, αλλά χρειάζεται στρατηγική υπομονή, τεχνογνωσία και συμμαχίες. Γιατί, όπως είπαμε: ο βυθός γράφει ιστορία — και το μελάνι του είναι γεωπολιτικό.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Κάντε μας like στο facebook   

 

 

 

 

 

 

   Πηγή:                    -Posted by Anexartitos.Ta.Neα

 

Αν θέλετε να μαθαίνετε παράλληλα όσα σημαντικά διαδραματίζονται στα ελληνικά και ξένα media κάντε like στην σελίδα στο Facebook πατώντας εδώ.click here  

 

 
 Δημοσίευση σχολίου  

 

.Τα σχόλια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. 

 
. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.

. Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές. 

 
. Συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και greeklish αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.

. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές και μόνον αυτούς.

. Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.

. Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.

. Περισσότερα στους όρους χρήσης.

 

        . Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας.